AMUR - Ctenopharyngodon idella

Występowanie
Głównie nizinne rzeki, kanały, dorzecza, starorzecza, jeziora, stawy

Cechy morfologiczne i anatomiczne
Ciało amura jest wydłużone, wrzecionowate, posiada pełną linie naboczną. Łuski cykloidalne.

Ubarwienie
Boki ciała są oliwkowozielone, jasne. Brzuch amura jest w kolorze od jasnożółtego do białego. Grzbiet ciemny. Płetwy piersiowe u nasady lekko czerwone.

Siedlisko
Miejsca płytkie z wolnym nurtem, bardzo mocno porośniętych roślinnością naczyniową – główny pokarm

Odporność
*najniższa temperatura letalna 0*C
*najwyższa temperatura letalna 40*C
Niskie zapotrzebowanie na tlen – może przeżyć nawet w miejscach o natlenieniu w granicach 0,5-0,9mg/l
Bardzo dobrze znosi zasolenie, i może przeżyć w wodzie o zawartości soli w granicach 11-12%o(promili)
pH 5-9

Rozród
Dojrzewanie amura zależne jest od temperatury wody w zbiorniku. Dla porównania – Malezja samice ok. 2 rż, natomiast w rzece Amur dochodzi to nawet do 10rż.! Ikra składana jest porcyjnie, podczas przerwy między porcjami, żeruje. Woda podczas tarła musi być mętna.

Rozwój
Ziarenka ikry przenoszone są razem z prądem wody i w tym czasie się rozwijają. Wykluwają się w czasie po 18 do 52 h. Po około 5 dniach pojawia się pigment w oczach, powstają: otwór gębowy i otwory skrzelowe. Po tygodniu zaczynają żerować.

Pokarm
Pierwszym pokarmem jest zooplankton i fitoplankton, w kolejnym etapie pojawiają się drobne larwy i rośliny(glony, rośliny wyższe). U starszych osobników dominują makrolity. Amur zaczyna żerować w temperaturze 10-12*C. Ilość zjadanego pokarmu oczywiście rośnie wraz z temperaturą – opt 25-28*C, natomiast przy 33+*C ilość pobieranego pokarmu spada.

Wzrost
Szybkość wzrostu zależy od temperatury i ilości pokarmu w zbiorniku.
Amur rekord Polski: 39,20 kg (Wiadomości Wędkarskie), 129 cm – 2004 r. (Wędkarski Świat)

Choroby – przykłady
* BOTRIOCEFALOZA
Skutkiem inwazji jest ostre zapalenie jelita. Błona śluzowa napuchnięta i przekrwiona, pokryta wydzieliną surowiczną o gęstej konsystencji, zawiera złuszczone komórki naskórka. W miejscu, gdzie są przytwierdzone tasiemce widoczne są martwicze ubytki, obrzeżone przekrwioną i martwiczą tkanką – mogą sięgać warstwy mięśniowej.
Badaniem histopatologicznym stwierdza się rozległe rozszerzenia naczyń krwionośnych oraz wynaczynienia i nacieki tkanki łącznej.
W czasie trwania tej choroby (o dużej intensywności) obserwuje się: powiększenie, przekrwienie, ogniska martwiczne i zwyrodnienie tłuszczowe narządów miąższowych , w wątrobie zastój żółci w silnie powiększonym woreczku. Zaburzenia aktywności aminotransferaz w wątrobie stają się przyczyną upośledzenia biosyntezy białek i ogólnego pogorszenia kondycji.
Zwalczanie: ogólna i szeroko stosowana profilaktyka w gospodarstwach. Odrobaczanie chorych ryb preparatami niklozoamidowymi wraz z paszą , likwidacja żywicieli pośrednich (widłonogów- insektycydem o nazwie trichlorofon).

*Wiosenna wiremia karpii - Ma zwykle przebieg ostry. Obecność tego wirusa oraz objawy choroby stwierdzono u karpia, karasia, lina, amura, tołpygi białej i pstrej, suma Wirus rozsiewany jest wraz z odchodami, moczem i produktami płciowymi (ikra, mlecz). Źródłem zakażeń może być złuszczający się nabłonek skrzeli lub skóry z zakażonych wirusem ryb. Wirus może być przenoszony od ryby chorej na zdrowe przez pasożyty żywiące się krwią, np. splewkę i pijawkę. Istnieje możliwość zakażenia się ryb przez przewód pok., głównie w przypadku uszkodzenia jelit przez pasożyty z rodzaju Eimeria.
Młodsze ryby są bardziej wrażliwe na zachorowanie. Pojawienie się objawów chorobowych związane jest z temp. środowiska. SVC wyst. wiosną (temp. wody >13o C)- ryby są mało odporne po przezimowaniu. Rzadko wyst. przy10oC, często przy 15-17oC. W temp. >20oC objawy stopniowo zanikają,>25oC śnięcia nie wyst. Inkubacja –15-60 dni.
Młode ryby są wrażliwe, ponieważ nie są zdolne do wytwarzania interferonu , posiadają niedojrzały ukł. odpornościowy. Wiosną ryby starsze produkują niewielkie ilości interferonu i przeciwciał (niskie temp.), latem intensywnie produkują interferon i przeciwciała co chroni ryby jesienią przed zachorowaniem.
U ryb wrażliwych wirus dostaje się do skrzel, tam namnaża się, przenika do ukł. krwionośnego, z krwią dostaje się do wątroby, nerek, śledziony, serca i przew. pokarmowego.
Objawy: zaburzenia ruchu, spadek masy, ściemnienie powłok, wybroczyny w skórze, skrzelach, oczach, u nasady płetw, obrzęk ciała wysadzenie gałek ocznych, wysadzenie odbytu. Zmiany chorobowe w nerkach, wątrobie, śledzionie, skrzelach i mózgu; płyn w jamie ciała, krwotoczne zapalenie jelit, wybroczyny pęcherzu pławnym.
Zwalczanie:- przestrzeganie zasad higieny, -dokładne osuszenie i dezynfekcja wszystkich stawów ;Bardzo trudno wyeliminować wirusa.

Pasożyty
GYRODAKTYLOZY
Są to pasożyty niewielkich rozmiarów z tarczą czepną wyposażoną w 16 haczyków bieżnych i dwa haki środkowe połączone aparatem łącznym. Przedni koniec ciała tworzą dwa płatowate kurczliwe wyrostki z ujściami gruczołów czepnych. Przewód pokarmowy ma dwa pnie zakończone ślepo. Jądro kuliste, jajnik w kształci V. Są żyworodne. Występują u ryb morskich i słodkowodnych.
Gyrodaktyloza spowodowana jest przez Garydactylusa Elegans. Charakterystyczną cechą rozwoju przywar z rodzaju Garydactylus jest pedogeneza. W pierwszym zarodku rozwiniętym w macicy rozwija się drugi, a w tym trzeci. Zarodek pierwszy po zakończeniu rozwoju opuszcza macicę wraz z następnym rozwijającym się w nim i przymocowuje się do skóry żywiciela (karp, krąp, węgorz, pstrąg, amur).
Chore ryby są wyraźnie osłabione, wychudzone, powolne. Skóra jest pociemniała, miejscami są ubytki skóry, drobne wybroczyny i postrzępienia płetw. Brzegi płatków skrzelowych szare, lekko obrzękłe, liczne wybroczyny. Gyrodactylus jest ektopasożytem. Umieszcza się na nabłonku na skórze i płetwach oraz skrzelach. Naskórek i nabłonek skrzeli są miejscem jego żerowania.

Zapobieganie: dokładne osuszanie stawów i dezynfekcja oraz kąpiele ryb.
1..Trichlorphon: 0,2 mg/l – 24h; 0,4 mg/l – 6h ; 5,0 mg/l – 30 min
2. formaldehyd: 250 – 300 mg/l ponad 30 min
3. 4-aminosiarczan miedzi: 0,3 g/m3 kąpiel długotrwała

Pierwotniaki
Sferosporozy- występują masowo na skrzelach powodując zmiany degeneracyjne w tkankach, zwiększenie liczby granulocytów kwasochłonnych, martwicę a w efekcie nawet śnięcia.Występują u narybku karpia i amura w środowisku wodnym mogą żyć ok. 4 miesięcy. Występują także na naskórku, głowie, płetwach, szpara skrzelowa- tam gdzie występują mogą wystąpić przekrwienia ubytki skóry i płetw .Nie występujące w mięśniach, gałkach ocznych, ukł. szkieletowym, nerwowym i sercu .W tych narządach jak do tej pory nie stwierdzono występowania gatunków Sphaerospora. Występujące w ukł. wydalniczym: S.renicola występuje u karpi K0 i K1 a także w kanalikach nerkowych, krwi obwodowej, pęcherzu pławnym w nerkach doprowadzają do zaburzeń wydalania, obrzęków, wakuolizacji cytoplazmy, zewnętrznie widaść dość duży obrzęk nerek. S.cyprini występuje u karpi i karasi wegetatywne formy i spory tego pasożyta występują w kanalikach nerkowych, moczowodach i pęcherzu moczowym, powoduje wypełnienie światła kanalików nerkowych i ich zwyrodnienie. S.angulata tak jak poprzednie gatunki pasożytować może głównie u karpi i karasi a także innych karpiowatych, umiejscawia się w kanalikach nerkowych, moczowodach i pęcherzu moczowym, wywołuje podobne objawy chorobowe jak gatunki wymienione wyżej. U lina może występować także S. tinca w nerce głowowej atakuje głównie narybek lina, nerka po zainfekowaniu pasożytem znacznie się powiększa i przybiera kolor szary, powoduje ucisk innych narządów wew., powstają zmiany martwicze i śnięcia narybku.

Znaczenie gospodarcze
Bardzo użyteczny przy zwalczaniu roślinności w zbiornikach, Jednak trzeba uważać, aby nie wpuścić do zbiornika za dużo, ponieważ w krótkim czasie może pozbyć się do cna wszelkiej roślinności wodnej co będzie skutkowało wzrostem trofii. Wprowadzanie nie jest wskazane do jezior chronionych . Zarybianie tym gatunkiem wskazane jest w stawach, kanałach, zanikających z powodu zarastania zbiorników wodnych. Jest tańsze i z większą korzyścią dla środowiska niż inne sposoby usuwania roślinności.
- Amur okres ochronny: brak
- Amur wymiar ochronny: brak
- Amur dobowy limit połowu: 3 szt. * razem z boleniem, karpiem, lipieniem, pstrągiem potokowym, sandaczem, szczupakiem, brzaną.

Na co go złowimy?
ziarna kukurydzy, mirabelki wodorosty i porosty najlepiej ze stawu w którym pływa, kulasy, śliwka, liście sałaty, ciecierzyca, oraz białe robaki i kulki smakowe: śliwka, wanilia, miód, czarna porzeczka.

Opracował: Kajetan Bansen